czołg lekki CKD TNH/Skoda LT vz. 38

Nazwa: CKD TNH/Skoda LT vz. 38
Typ: czołg lekki
Kraj pochodzenia: Republika Czechosławacji, III Rzesza
Rok produkcji: 1938-42
Wysokość: 1.68 m
Długość: 4.55 m
Szerokość: 1.82 m
Waga: 4.3 T
Pancerz: od 5 mm do 10 mm
Silnik: 1 silnik gaźnikowy, 6-cylindrowy Praga EPA I – III
Moc: 125 KM (95 kW) przy 2000 obr./min.
Moc/Masa: 13 KM/t
Prędkość: 42 km/h
Zasięg: 200 km
Uzbrojenie: 1 armata 37,2 mm KwK38(t) L/47,8 (Škoda A-7) kal. 37 mm (zapas amunicji – 90 szt.)
2 karabiny maszynowe MG 37(t) (Model 37) kal. 7,92 mm (zapas amunicji – 2550 szt.)
Załoga: 4 osoby
Liczba wyprodukowanych egzemplarzy: 1414 pojazdów

czołg lekki CKD TNH/Skoda LT vz. 38

Lehky Tank vz. 38 – czechosłowacki czołg używany przez armię niemiecką w czasie II wojny światowej pod nazwą PzKpfw 38(t). Według nomenklatury producenta nazywany był Seria TNH, TNHPS, LTP i LTH.
Panzer 38(t) był produkowany do połowy drugiej wojny światowej. Jego produkcja została zakończona, gdyż stosunkowo mała wieża czołgu nie mogła pomieścić coraz większych armat, które zaczęto montować w czołgach. Ponieważ sama konstrukcja podwozia, układu napędowego i silnika była bardzo udana i sprawdzona w bojach, na podstawie tego czołgu utworzono wiele innych konstrukcji, nie wymagających wieżyczki, takich jak działa pancerne, niszczyciele czołgów Marder i Hetzer czy samobieżne działa

czołg lekki CKD TNH/Skoda LT vz. 38

przeciwlotnicze. Szwedzka odmiana tego czołgu Sav m/43 pozostała w służbie do lat 70. XX wieku. W 1935 czeska fabryka czołgów ČKD rozpoczęła prace nad następcą czołgu LT-35. który był produkowany w kooperacji ze Škodą. LT-35 był bardzo złożoną konstrukcją z szeregiem poważnych wad, ČKD chciało rozpocząć produkcję lepszego modelu dla armii czechosłowackiej jak i na eksport.
Wbrew pozorom, czołg nie posiadał zawieszenia Christiego. Używał on zwykłego, popularnego wówczas zawieszenia na resorach piórowych. Powodem pomyłki, powtarzanej w niektórych publikacjach, były bardzo duże koła jezdne, przypominające te stosowane w czołgach o zawieszeniu Christiego. Koła jezdne były zgrupowane w pary, każda była zawieszona na wspólnym piórze. Nad kołami jezdnymi znajdowały się rolki podtrzymujące (dwie na każdą stronę czołgu).
LT-38 okazał się bardzo udaną konstrukcją i sukcesem eksportowym: 50 czołgów zostało sprzedanych do Iranu, 24 do Peru i Szwajcarii, zamówienie zostało także złożone przez Łotwę, a w 1938 armia czeska złożyła zamówienie na 150 egzemplarzy modelu TNHPS.
Po przejęciu Czechosłowacji przez Niemcy, kontynuowano produkcję tego czołgu. Był on dużo lepszym pojazdem niż standardowe wtedy niemieckie czołgi lekkie PzKpfw I i PzKpfw II.
Nieco zmodyfikowane podwozie 38 zostało użyte do konstrukcji bardzo udanego niszczyciela czołgów Jagdpanzer 38.

czołg lekki CKD TNH/Skoda LT vz. 38

Panzer 38(t) służył w czasie kampanii wrześniowej w Polsce (3 Dywizja Lekka), w czasie ataku na Francję w 1940 roku i w początkowej fazie ataku na ZSRR. Od 1941 został wycofany z linii frontu, ponieważ nie był wystarczającym przeciwnikiem dla radzieckich T-34.
38(t) w wersjach jako działo pancerne i niszczyciel czołgów był konstrukcją bardzo udaną i służył do końca wojny.
Flakpanzer 38(t) nie był takim sukcesem jak inne wersje tego czołgu, był zbyt słabo uzbrojony i opancerzony, aby stawać do walki z alianckimi samolotami myśliwsko-bombowymi, dla których był częstym celem. Jego opancerzenie było tak cienkie, że było z łatwością penetrowane przez pociski karabinów maszynowych samolotów.

Modele: 

• TNHP – wersja eksportowa do Iranu, który jako pierwszy złożył zamówienie.
• LTP – wersja eksportowa do Peru.
• LTH – wersja eksportowa do Szwajcarii.
• LLT – dla Litwy.
• Strv m/41 – licencyjna wersja budowana w Szwecji.
• Sav m/43 – szwedzkie działo pancerne na podwoziu TNH, produkowane w Szwecji.
• Panzer 38(t) A-D – niemieckie wersje czołgu TNH.
• Panzer 38(t) E-G – niemieckie wersje z pancerzem frontowym o grubości 50 mm.
• Panzer 38(t) Ausf S – model przeznaczony dla Szwecji, ale używany w armii niemieckiej.
• SdKfz 138 Marder III – działo pancerne z armatą 75 mm z lekkim, niezadaszonym kadłubem.
• SdKfz 139 Marder III – odmiana Mardera III uzbrojona w zdobyczne działo radzieckie 76,2 mm.
• SdKfz 138/1 Grille – samobieżne działo polowe uzbrojone w armatę 150 mm, a także nieuzbrojona wersja tego pojazdu używana jako pojazd amunicyjny.
• SdKfz 140 Flakpanzer 38(t) Gepard – samobieżne działo przeciwlotnicze z działkiem 20 mm.
• SdKfz 140/1 Aufklärungspanzer 38(t)– lekki czołg rozpoznawczy.
• Jagdpanzer 38(t) Hetzer – niszczyciel czołgów z armatą 75 mm L/48 (o długości lufy 48 kalibrów).