Czołg lekki Hotchkiss H-35

Nazwa: Hotchkiss H-35
Typ: czołg lekki
Kraj pochodzenia: Francja
Rok produkcji: 1936-40
Wysokość: 2.15 m
Długość: 4.22 m
Szerokość: 1.95 m
Waga: 10.6 T
Pancerz: stalowy, 12-40 mm
Silnik: 1 silnik benzynowy 6-cylindrowy Hotchkiss
Moc: 75 KM
Moc/Masa: 7 KM/t
Prędkość: 27 km/h
Zasięg: 150 km
Uzbrojenie: 1 działko SA18 Le/21 kal. 37 mm
1 karabin maszynowy Châtellerault Mle 31 kal. 7,5 mm
Załoga: 2 osoby
Liczba wyprodukowanych egzemplarzy: 400 pojazdów

Czołg lekki Hotchkiss H-35

Czołg lekki Hotchkiss H-35

Na początku lat 30. XX w. dowództwo armii francuskiej zdecydowało się na wprowadzenie nowych czołgów służących do wsparcia piechoty i kawalerii. W 1934 r. zaprojektowano czołg H-35 jako pojazd wsparcia jednostek kawalerii. Był on zunifikowany z zaprojektowanym w tym samym czasie czołgiem wsparcia piechoty Renault R-35. Oba czołgi różniły się nieco kształtem kadłuba oraz wyposażeniem. Załogę czołgu stanowiło 2 ludzi: kierowca siedział w kadłubie, a dowódca w wieży. Było to największą wadą tego pojazdu, gdyż dowódca musiał jednocześnie obsługiwać działko i sprzężony z nim karabin maszynowy oraz prowadzić obserwacje pola walki i wydawać rozkazy.
Rozwinięciem czołgu H-35 był czołg H-38, wyposażony w mocniejszy silnik m mocy 120 KM oraz pogrubiony pancerz. W 1939 r. wprowadzono na uzbrojenie model H-39, w którym jeszcze wzmocniono pancerz oraz zmieniono uzbrojenie główne na armatę Puteaux SA38 L/33 kal. 37 mm.
Ogółem wyprodukowano nieco ponad 1000 czołgów H-35/38/39, w tym 400 H-35.

Czołg lekki Hotchkiss H-35

W momencie agresji Niemiec na Francję w uzbrojeniu armii francuskiej znajdowało się 821 czołgów H-35, H-38 i H-39. Jednakże francuska doktryna wojenna nie przewidziała tworzenia silnych związków pancernych i pojazdy zostały rozproszone na całym froncie. Choć nie ustępowały one niemieckim czołgom PzKpfw I i PzKpfw II, nie mogły wykazać wszystkich swoich zalet, gdyż armia francuska nie potrafiła prowadzić wojny manewrowej z użyciem sił pancernych. Kilka pojazdów wzięło udział w walkach o Narwik w Norwegii. Pewna liczba czołgów w momencie wybuchu wojny znajdowała się w koloniach francuskich w Afryce Pn. i na Bliskim Wschodzie i zostały przejęte przez Wolnych Francuzów gen. de Gaulle'a lub wykorzystywane przez siły rządu Vichy w czasie kampanii w Syrii w 1941 r.

Czołg lekki Hotchkiss H-35

Armia niemiecka po klęsce Francji zdobyła ok. 600 czołgów H-35/38/39 i po wyremontowaniu i zmodernizowaniu zostały przyjęte do uzbrojenia jako PzKpfw. 35H 734(f) i PzKpfw. 39H 735(f). Część pojazdów zostało przebudowane na działa samobieżne z haubicami 105 mm oraz armatami ppanc. 75 mm, 11 pojazdów uzbrojono w wyrzutnie pocisków rakietowych 280 lub 320 mm. Czołgi te walczyły na froncie wschodnim oraz w Normandii w 1944 r. oraz w jednostkach szkolnych. Pewna liczba została przydzielona do 7 Ochotniczej Dywizji Górskiej Waffen SS "Prinz Eugen", walczącej z partyzantami Tito w Jugosławii.
Po lądowaniu aliantów w Normadii, 30 zdobytych z powrotem czołgów PzKpfw 38H zostało wcielonych do armii francuskiej i były używane jeszcze w 1945 r. Uzyskane od Wolnych Francuzów egzemplarze H-39 użyli w trakcie walk w 1946 r. Izraelczycy.